Elke bewoner heeft het recht om vrij te zijn van vrijheidsbeperking. Er moeten dus gegronde redenen zijn om af te wijken van het recht op vrijheid.

De doelstelling van eventuele vrijheidsbeperking is de bewoner/en of zijn familie beschermen tegen lichamelijke en geestelijke letsels.

Waarom fixatie?

De meest voorkomende redenen om een fixatiemaatregel te nemen zijn:

• Verhoogd valriscico: door zijn/haar verzwakte toestand heeft de bewoner een verhoogde kans op vallen wanneer hij/zij in de kamer of de gang vrij zou rondlopen.
  Door fixatie kan je het risico op vallen verminderen enkel en alleen door de bewoner niet meer te laten rondstappen.
• Als onderdeel van een behandeling: bedrust kan noodzakelijk zijn om een barst in de heup te laten genezen of zijlig om een wondje te helen. Soms moet vermeden worden dat de bewoner zijn verband losmaakt of een infuus of sonde uittrekt.
• Onrust en agitatie: sommige bewoners zijn wat verward of agressief. Zij kunnen door het gebouw dolen, kamers van andere bewoners binnen lopen of andere mensen hinderen. Ook hier kan fixatie een oplossing bieden.

Risico's

Fixatiemaatregelen zijn echter niet zonder risico.

Door bewoners te fixeren, stellen we ze bloot aan andere, mogelijk nog ernstiger risico’s dan degene waartegen we ze willen beschermen.

Onderzoek toont aan dat fixatiemaatregelen belangrijke oorzaken zijn van doorligwonden en wonden door het fixatiemateriaal, spierverzwakking, incontinentie of obstipatie.

Maar ook de psychologische gevolgen van fixeren zoals sociale isolatie, stress, paniek, woede, depressie, verlies van autonomie en eigenwaarde, toenemende verwardheid, zijn niet te onderschatten.

Procedure

In het OLV GASTHUIS werd een doordachte en wel overwogen procedure uitgewerkt. Op die manier proberen we de mogelijke winst door fixeren af te wegen tegenover de nieuwe risico’s waaraan we onze gefixeerde bewoner zullen blootstellen. Soms zijn er geen alternatieven, zoals bij behandelingen met noodzakelijke bedrust. Maar vaak kunnen wel andere oplossingen voorgesteld worden. De procedure omvat een grondige bespreking tijdens de teamvergadering, overleg met huisarts, kinesist en de familie en een nieuwe evaluatie na verloop van tijd.

Voor elke indicatie bestaat een lijst met mogelijke oorzaken en aanpassingen. Bij verhoogd valrisico bijvoorbeeld kan je kijken of de bloeddruk wel in orde is of de medicatie eventueel aanpassen, onderzoeken of de loophulp voldoende is en stok of looprekje aanpassen. Hoe de bewoner zelf de fixatiemaatregelen ervaart, is ook een belangrijk element in de afweging. In dringende gevallen kan de verantwoordelijke verpleegkundige tijdelijk een fixatiemaatregel invoeren die daarna volgens de procedure in vraag gesteld wordt. Wij proberen hierover met alle betrokkenen zo open mogelijk te communiceren. De medewerkers van het OLV GASTHUIS krijgen hierover zowel intern als extern een grondige bijscholing en opleiding.